In het begin van de 20e eeuw, tijdens de politieke onrust en de etnische zuiveringen ten gevolge van de ineenstorting en desintegratie van het Ottomaanse Rijk, vond in 1922 een verspreiding van welvarende Griekse inheemse volkeren van Klein-Azië plaats, waardoor een aantal vluchtelingen naar Nederland kwam.
Deze ontheemden hadden dezelfde behoeften en verlangens, als de eerste Grieken die zich in Nederland hadden gevestigd (meer …..), zoals de wens om zich te verenigen, hun identiteit te bewaren en een kerk te bouwen. Maar de tijden waren hard en de groeiende dreiging van oorlog in Europa vertraagde de realisatie van deze droom.
Dit gebeurde pas na de tweede wereld oorlog, in juli 1946, toen de Vereniging van Grieken in Nederland werd opgericht en zich vestigde in Rotterdam, dat al snel uitgroeide tot de eerste havenstad ter wereld.
Op de eerste bestuursvergadering van de vereniging, stelde Prof. dr. Sophia Antoniadou van de Universiteit van Leiden voor een kerk te bouwen, want een Griekse gemeenschap zonder Grieks-orthodoxe kerk was immers ondenkbaar. Bovendien zou dit voorzien in de spirituele behoeften van de vele Griekse en andere orthodoxe zeelieden die de haven aandeden.
Na vele jaren van inspanningen om fondsen te werven en vooral dankzij de genereuze donatie van de gemeente Rotterdam, in de vorm van een geschikt stuk land in het toenmalige Museum Boymans van Beuningen Park, werd het begin gemaakt voor de bouw van de kerk St. Nicolaas.
De kerk, gebouwd als een Byzantijnse basiliek en genoemd naar de patroonheilige van alle zeevarenden, werd ingehuldigd op 29 juni 1957. In dat jaar, stonden in de archieven van het Consulaat 41 Grieken ingeschreven.
De Vereniging van Grieken in Nederland had zich als taak gesteld de religieuze behoeften van de Griekse gemeenschap te dienen en was tevens een centrum voor educatie van Griekse jongeren. De kerk werd sinds 1959 elke zaterdag gebruikt als klaslokaal. De vereniging spande zich tevens in voor het in stand houden van tradities en bewaren van identiteit en cultuur.
Op 20 september 1961, kocht de vereniging het drie verdiepingen tellende gebouw in de Van Vollenhovenstraat 18, vlakbij de kerk, waar het kantoor gehuisvest werd en ook als residentie van de priester diende. De begane grond fungeert al tientallen jaren als een ontmoetingsplaats voor de leden van de vereniging en overige parochianen.
Vanaf 1965 tot 1971 werd het verenigingsgebouw zelfs als Griekse school in gebruik genomen, waar de lessen werden verzorgd door de eerste Griekse leerkracht in Nederland, uitgezonden door de Griekse overheid op verzoek van de vereniging.
Een andere belangrijke doelstelling van de vereniging was het bevorderen van een goede verstandhouding met andere sociale groepen op verschillende wijzen b.v. door het organiseren van een bazaar voor de kerk, een jaarlijkse oecumenische dienst “Zondag van de Orthodoxie”, diverse lezingen, muzikale avonden, enz., met als hoogtepunt het jaarlijkse gala waaraan bijna 500 mensen uit de toonaangevende bedrijven in Rotterdam deelnamen.
Sedert de oprichting heeft de vereniging altijd een beperkt aantal leden gekend zonder dat het de dynamiek beïnvloedde. Gedurende drieenvijftig jaar heeft de vereniging de kerk van St. Nicolaas, tot 1987 de enige Grieks-Orthodoxe kerk in Nederland, bekostigd. Tevens werd de priester ondersteund en werd hem huisvesting aangeboden.
Omdat de evenementen, die jaarlijks werden georganiseerd om financiële middelen te verwerven, in de afgelopen jaren minder succesvol waren als gevolg van de economische crisis en donaties om dezelfde reden uitbleven, kon de vereniging niet langer het onderhoud van de kerk bekostigen en voelde zij zich gedwongen de kerk over te dragen in de vorm van een schenking aan de Metropolis van België en Exarchaat van Nederland en Luxemburg op 26 november 2010.
N.B. Hoewel het kerkgebouw eigendom was van de Vereniging van Grieken in Nederland, stond het kerkelijk gebeuren onder toezicht van de Metropolis.
——————————–
Informatiebronnen:
1. Kroniek van de Vereniging van Grieken in Nederland (1946-1996) door Theodore I. Theodorides
2. Lezing door Litsa Stratoudakis-Papadopoulou in de American Women Club